Ym mis Medi 2024, cafodd Canolfan Gyfreithiol y Plant Cymru'r fraint o groesawu'r Rhwydwaith Cyfraith Plant y DU i Gymru am y tro cyntaf. Sefydlwyd y Rhwydwaith Cyfraith Plant yn 2019, sef grŵp o 9 corff cyfreithiol anllywodraethol a bob rhan o’r Deyrnas Unedig. Maen...
Lloches wedi’r Etholiad Cyffredinol – Beth yw’r sefyllfa?
Cyn yr Etholiad Cyffredinol, roedd yna lawer o bolisïau newydd yn ymwneud â’r ffordd roedd y Deyrnas Unedig yn delio â Cheisiadau Lloches. Roedd y Ddeddf Mudo Anghyfreithlon wedi cael Cydsyniad Brenhinol yng Ngorffennaf 2023, a gweithredwyd nifer o rannau allweddol,...
ANTI AFIACH GAN DAVID WALLIAMS – Hawliau Stella yn erbyn camweddau Anti Alberta!
Mae’n ddiwrnod oer ym mis Rhagfyr 1933 pan mae Stella Saxby, sy’n ddeuddeg oed, yn deffro yn ei gwely ar ystâd y teulu, gyda rhwymynnau wedi’u lapio amdani. Daw Anti Alberta o’r cysgodion tywyll i’w hysbysu ei bod wedi bod mewn coma a bod ei rhieni wedi marw mewn...
Deall yr Etholiad Cyffredinol
Ar 4 Gorffennaf 2024, cynhelir etholiad Senedd y DU, a elwir hefyd yn etholiad cyffredinol. Dyma sut mae'r cyhoedd ym Mhrydain yn penderfynu pwy i’w cynrychioli yn y senedd. Gadewch i ni ddadansoddi beth yw etholiad cyffredinol, pam ei fod yn bwysig, a sut mae'n...
Pum Ffordd o wreiddio Hawliau Plant mewn Ysgolion
Pum Ffordd o wreiddio Hawliau Plant mewn Ysgolion Mae addysgu plant am, ar gyfer a drwy Hawliau Plant bellach yn ofyniad cyfreithiol fel rhan o’r Cwricwlwm i Gymru. Er bod cyfeiriad penodol at hawliau dynol ym Meysydd Dysgu Y Dyniaethau ac Iechyd a Lles, yn...
“The Law is a ass – a idiot”: Sut mae’r gyfraith wedi newid i ddiogelu Hawliau Plant ers cyfnod Oliver Twist gan Charles Dickens
Mae Oliver Twist yn llyfr gan Charles Dickens, sy'n adrodd hanes plentyndod bachgen. Ganed Oliver Twist mewn wyrcws yn Lloegr yn y 1830au. Bu farw ei fam ychydig ar ôl genedigaeth Oliver. Ar ôl treulio'r naw mlynedd gyntaf mewn cartref digysur i blant ifanc amddifad,...
Edrych ar hawliau plentyn yn A Little Princess gan Frances Hodgson Burnett
Cyflwyniad ac am y llyfr! Ydych chi wedi darllen A Little Princess? Rwy'n cofio fy chwaer yn ei roi i mi ar gyfer fy mhen-blwydd a dyna oedd fy hoff lyfr (ac mae o hyd!). Mae’n rhoi hanes Sara Crewe, merch hardd a chyfoethog gyda dychymyg rhyfeddol. Mae’n storïwraig...
Her Prydau Ysgol am Ddim yng Nghymru: A Oes Gobaith?
Simon Hoffman Cefndir Yn ystod pandemig Covid, dyrannwyd cyllid gan Lywodraeth Cymru i ddarparu prydau ysgol am ddim yn ystod gwyliau’r ysgol i rai plant (nid pob un) o aelwydydd incwm isel yng Nghymru, neu i roi arian parod neu dalebau i rieni/gofalwyr yn gyfnewid am...
NODYN BRIFFIO: Hawliadau Lloches Plant a’r IMA – ble ydyn ni nawr?
Dyluniwyd y nodyn briffio hwn at ddefnydd gweithwyr proffesiynol sy'n cefnogi plant ac oedolion ifanc sy'n gadael gofal sy'n ceisio lloches yn eu rhinwedd eu hunain - yn enwedig y rhai a fydd wedi cyrraedd y DU ar neu ar ôl 7 Mawrth 2023. Nid yw gyfystyr â chyngor...
Rhoi terfyn ar brydau ysgol am ddim yn ystod y gwyliau yng Nghymru: Perthnasedd hawliau plant
Dr Rhian Croke, Arweinydd Ymgyfreitha Strategol ac Eiriolaeth Polisi Hawliau Plant, Canolfan Gyfreithiol y Plant Gwnaed penderfyniad Llywodraeth Cymru i roi terfyn ar brydau ysgol am ddim yn ystod y gwyliau heb roi sylw dyledus i Gonfensiwn y Cenhedloedd Unedig ar...
Gwahanol yng Nghymru
Yn ddiweddar, mewn fferyllfa leol, gwelais rywun a oedd yn ymweld â’r ardal yn casglu dos brys o wrthfiotigau. Pan roddodd y fferyllydd y feddyginiaeth iddo, arhosodd yr ymwelydd am ychydig cyn gofyn sut i dalu. Gwenodd y fferyllydd yn garedig a rhoi gwybod iddo na...
Mae angen gweinyddiaethau llywodraethol ar bob lefel sy’n cofleidio gweledigaeth feiddgar, sy’n troi hawliau plant yn realiti
Dr Rhian Croke, Arweinydd Ymgyfreithio Strategol ac Eiriolaeth Polisi ar Hawliau Plant, Canolfan Gyfreithiol y Plant Cymru – Gair o ddiolch i’r Athro Ann Skelton, Cadeirydd Pwyllgor y Cenhedloedd Unedig ar Hawliau’r Plentyn am draddodi Darlith Flynyddol yr Arsyllfa ar...
Hyrwyddo Dull sy’n Ystyried Hawliau Plant wrth ymdrin â thlodi plant yng Nghymru
Dr Rhian Croke a’r Athro Simon Hoffman Tlodi: Yn groes i hawliau plant Ymhlith y materion hawliau plant niferus rydyn ni’n canolbwyntio arnyn nhw yng Nghanolfan Gyfreithiol y Plant Cymru a’r Arsyllfa ar Hawliau Dynol Plant, mae tlodi plant wedi bod yn bryder...
Sylwadau Cloi Pwyllgor y CU ar Hawliau’r Plentyn Unedig 2023
Dr Rhian Croke, Arweinydd Eiriolaeth Ymgyfreitha Strategol, Gwybodaeth a Pholisi Hawliau Plant, Canolfan Gyfreithiol y Plant Cymru ac Aelod o Grŵp Monitro CCUHP Cymru. Cefndir i Broses Adrodd CCUHP 6ed/7fed Cylch Adrodd wrth Bwyllgor y CE ar Hawliau’r Plentyn ...
Gweithredu CCUHP yng Nghymru: strwythurau a mecanweithiau effeithiol ar gyfer plant
Dr Rhian Croke, Arweinydd Ymgyfreitha Strategol ac Eiriol Polisi ym maes Hawliau Plant, Canolfan Gyfreithiol y Plant Cymru ac Aelod o Grŵp Monitro CCUHP Cymru Pan fydd Gwladwriaeth, fel y DU, yn llofnodi ac yna’n cadarnhau Confensiwn y Cenhedloedd Unedig ar...
Ymateb Canolfan Gyfreithiol y Plant Cymru: Adroddiad gan Gomisiynydd Plant Lloegr ar Noeth-Chwilio Plant
Rydym yn croesawu adroddiad Comisiynydd Plant Lloegr ac rydym yn bryderus iawn ynghylch ei ganfyddiadau. Credwn fod yn rhaid rhoi’r gorau i’r arfer o noeth-chwilio plant ar unwaith. Mae’r adroddiad yn cadarnhau bod plant ledled Cymru a Lloegr wedi cael eu harchwilio...
Noeth-chwilio plant: Mynd yn groes i hawliau plant
Cymru a Lloegr: Noeth-chwilio plant Gofynnodd ymchwiliad diweddar gan BBC File on 4 i bob un o’r 44 heddlu yng Nghymru a Lloegr am wybodaeth am noeth-chwilio plant.[i] Ymatebodd 31 o heddluoedd i gais y BBC, gan ddatgelu eu bod wedi noeth-chwilio 13,000 o blant yn...
Sut gall celf fel ffordd o fynegi dorri’r gyfraith a’ch cael i drwbl?
Night Owls gan Jenn Bennett Awdures nofelau i bobl yn eu harddegau ac oedolion o America yw Jenn Bennet. Mae un o’i llyfrau gwobredig, Night Owls, yn dilyn anturiaethau dau artist yn eu harddegau, Bex a Jack. Mae Bex yn fyfyriwr sy’n dyheu am fod yn ddylunydd...
Sut mae’r gyfraith yng Nghymru wedi newid ers dyddiau Hetty Feather
Mae’n siŵr bod mwy o bobl na fi yn caru unrhyw beth y mae Jacqueline Wilson yn ei sgwennu, ac mae gan Hetty Feather wastad le yn fy nghalon. Fel un o lyfrau enwocaf Jacqueline Wilson, mae Hetty Feather yn dilyn bywyd merch sydd wedi’u gadael gan ei mam mewn ysbyty...
Llinellau cyffuriau, troseddau cyllyll, y gyfraith, a’ch hawliau yng Nghymru
Mae No More Knives, gan Christina Gabbitas yn llyfr newydd sy’n edrych ar bump o ffrindiau a sut maent yn cael eu denu at linellau cyffuriau a throseddau cyllyll. Mae’r stori’n ymdrin â realiti anodd hynt pobl ifanc sy’n ymwneud â llinellau cyffuriau, gan gynnwys yr...
Hawliau Plant yn yr Unol Daleithiau
Mae gan Arsyllfa a Chanolfan Gyfreithiol y Plant Cymru gysylltiadau ag ymchwilwyr ac ymgyrchwyr hawliau plant mewn nifer o wledydd ar draws y byd, gan gynnwys UDA. Yr haf hwn, cafodd ein gwaith ei gynrychioli mewn cynhadledd ryngwladol fawr a gynhaliwyd ar-lein ac ar...
Tlodi a hawliau plant
Mae byw mewn tlodi yn tanseilio hawliau plant sydd wedi’u gwarantu gan Gonfensiwn y Cenhedloedd Unedig ar Hawliau’r Plentyn (CCUHP). Er enghraifft, mae’n cael effaith negyddol ar hawl plant i fyw a goroesi, ac i ddatblygu i’w potensial gorau (Erthygl 6 CCUHP), i safon...
Fy mhrofiad o Justice First Fellowship
Cefais fy nenu at waith cyfiawnder cymdeithasol fel dewis gyrfa oherwydd fy nghefndir fel plentyn mabwysiedig, yn ogystal â phrofiad gwaith yr oeddwn wedi ymgymryd ag ef yn swyddfa Comisiynydd Plant Cymru pan oeddwn yn 16 oed. Rwy’n frwd dros helpu eraill ac rwy’n...
Pam fod gan Gymru ddeddfwriaethau cryfach ar hawliau plant na Lloegr?
Mae’r llyfr newydd hwn The Impact of Devolution in Wales: Social Democracy with a Welsh Stripe? golygwyd gan Jane Williams ac Aled Eirug, sy’n cynnwys pennod ar hawliau plant, yn taflu rhywfaint o oleuni ar y cwestiwn hwnnw. Mae’r gyfrol yn ystyried dau ddegawd o...
Bydd cynnig i ddiwygio Deddf Hawliau Dynol 1998 yn gwanhau hawliau dynol plant
Mae sefydliadau hawliau dynol a hawliau plant ledled y DU wedi mynegi eu pryderon ynghylch cynigion Llywodraeth y DU i ddisodli Deddf Hawliau Dynol y DU 1998 (HRA 1998)[i] gyda Bil Hawliau. Cyhoeddwyd y Mesur Hawliau newydd yn swyddogol yn Araith y Frenhines ar 11...
Cynllun newydd ar gyfer plant gan Lywodraeth Cymru: mae’r manylion yn y print mân
Cyfeillion beirniadol – sbarduno newid i blant Ers datganoli, mae Cymru wedi bod yn dilyn agenda sy’n ceisio parchu a hyrwyddo hawliau dynol plant fel yr amlinellwyd yng Nghonfensiwn y Cenhedloedd Unedig ar Hawliau’r Plentyn (CCUHP neu’r Confensiwn). Pam fod hyn yn...
Iechyd meddwl a phrofiad pobl ifanc o dlodi bwyd yng Nghymru
Ar wythnos Iechyd Meddwl y Byd, ystyriwn y berthynas rhwng profiad plant a phobl ifanc o dlodi bwyd yng Nghymru, ac iechyd meddwl. Mae’r hawliau i gyd yn gysylltiedig ac yn perthyn i’w gilydd. Pa effaith allai peidio â chael hawl i ddigon o fwyd ei gael ar eich hawl i...
Cofio, Urddas a Chyfiawnder
Nododd Senedd Gyffredinol y Cenhedloedd Unedig fod 27 Ionawr - dyddiad rhyddhad Auschwitz-Birkenau <http://www.auschwitz.org/en/> - yn ’Ddiwrnod Cofior Holocost Rhyngwladol <https://encyclopedia.ushmm.org/content/en/article/auschwitz>...
Diwrnod Rhyngwladol Addysg
Mae Cynulliad Cyffredinol y Cenhedloedd Unedig wedi datgan y bydd 24 Ionawr yn 'Ddiwrnod Rhyngwladol Addysg'. Nod y diwrnod hwn yw dathlu'r rôl y mae addysg yn ei chwarae mewn heddwch a datblygiad. Mae Erthyglau 28 a 29 o Gonfensiwn y Cenhedloedd Unedig ar Hawliau'r...
Hawliau Plant a’r Cytuniad Pandemig Rhyngwladol
Ar 29 Tachwedd, bydd Cynulliad Iechyd y Byd yn cwrdd i drafod Cytuniad Rhyngwladol ar y Pandemig. Gan ddefnyddio’r gwersi a ddysgwyd o bandemig Covid-19, bydd y cytuniad (a fydd yn rhwymo’n gyfreithiol o dan gyfraith ryngwladol) yn cefnogi ymdrechion rhyngwladol i...
Rydym angen dull gweithredu sy’n canolbwyntio ar Hawliau Plant yng nghyswllt newid yn yr hinsawdd
Mae newid yn yr hinsawdd yn cael effaith ddinistriol iawn ar hawliau plant. Mae Pwyllgor y Cenhedloedd Unedig ar Hawliau’r Plentyn yn dweud mai newid yn yr hinsawdd yw’r ‘bygythiad mwyaf i iechyd plant ac mae’n gwaethygu gwahaniaethau iechyd’ a dywedodd Swyddfa’r...
Wythnos Genedlaethol Mabwysiadu 2021
Cynhelir Wythnos Genedlaethol Mabwysiadu 2021 rhwng y 18fed a'r 22ain o Hydref eleni. Mae'r wythnos yn gobeithio hyrwyddo gwell dealltwriaeth o fabwysiadu drwy safbwyntiau’r mabwysiadwyr a rhieni mabwysiadol. Gwneir hyn drwy glywed beth mae'n ei olygu iddyn nhw a sut...
Mae ymatebion llywodraeth i Covid-19 wedi cael effaith negyddol ar hawliau plant ledled Ewrop
Mae pandemig Covid-19 wedi cael effaith aruthrol, yng Nghymru, yn y DU, yn Ewrop ac ar draws y byd. Bu farw bron i 1.5 miliwn o bobl yn Ewrop oherwydd Covid-19 er bod yr ymchwil yn cadarnhau bod y marwolaethau ymhlith plant yn brin.[1] Er nad oes gymaint o...
Prydau ysgol am ddim a’r stigma sy’n gysylltiedig â hyn
Mae prydau ysgol am ddim ar gael i ddisgyblion cymwys yng Nghymru sy'n mynychu'r ysgol yn llawn amser. Os wyt ti'n cael prydau ysgol am ddim, wyt ti’n teimlo embaras neu'n wahanol i rai o dy ffrindiau? Dwyt ti ddim ar dy ben dy hun os wyt ti’n teimlo fel hyn. Yma,...
Dadleoli a Mewnfudo sy’n gysylltiedig â Newid yn yr Hinsawdd a Hawliau Merched i Addysg
Mae effaith newid yn yr hinsawdd - gan gynnwys dadleoli a mewnfudo pobl - yn creu sialensiau amryfal mewn perthynas â hawliau plant. Yn fyd-eang, mae 20 miliwn o bobl o dan 15 oed wedi’u dadleoli’n fewnol - naill ai oherwydd gwrthdaro neu oherwydd trychinebau, neu...
Prydau Ysgol am Ddim
Dros y flwyddyn ddiwethaf, mae prydau ysgol am ddim wedi dod yn destun trafod o bwys. O’r ymgyrch gan Marcus Rashford yn Lloegr i’r tair dadl fawr yn Senedd Cymru a’r holl erthyglau mewn cyfryngau print a chyfryngau ar-lein, mae’n ymddangos bod llawer o bobl yn trafod...
Hawliau Plant a Datblygu Cynaliadwy
Gan yr Athro, Jane Williams Mae gan Gymru gyfreithiau arbennig ar ddatblygu cynaliadwy a hawliau plant. Sut mae'r meysydd polisi pwysig hyn yn cyd-fynd â'i gilydd? Yn ôl pob golwg, dylent atgyfnerthu ei gilydd. Mae hawliau plant yn cynnwys y gallu i fyw mewn...
Effaith COVID-19 ar ofalwyr ifanc a sut i gael help
Mae’r flwyddyn ddiwethaf wedi bod yn anodd i bawb oherwydd y pandemig Coronafeirws. Fodd bynnag, mae’r cyfnod hwn wedi bod yn arbennig o anodd i’r rheini sy’n ofalwyr ifanc. Amcangyfrifir bod tua 700,000 o ofalwyr ifanc yn y DU, gydag oddeutu 30,000 o ofalwyr o dan 25...
Smacio plant yng Nghymru – pam bydd y gyfraith yn wahanol i Loegr cyn bo hir?
Cyn bo hir bydd smacio plant yng Nghymru yn cael ei wahardd (o 2022 ymlaen). Efallai eich bod wedi gweld hyn ar y newyddion yn gynharach eleni pan gyhoeddwyd y newid hwn yn y gyfraith yng Nghymru. Felly pam bod y gyfraith yn newid yng Nghymru a pha wahaniaeth fydd hyn...
A ydych chi’n cael y prydau ysgol yr ydych chi’n eu haeddu?!
Cynhelir Diwrnod Rhyngwladol Prydau Ysgol ar 12fed Mawrth. P’un a yw’n cyfeirio at bump, neu hyd oed saith y diwrnod, mae maint y siwgr mewn bwydydd sy’n cael eu galw yn rhai iach, neu’r wybodaeth faethol a ddangosir ar y wybodaeth côd lliwiau ar fwyd yr ydym yn ei...
Canfod eich dewrder – Wythnos Iechyd Meddwl Plant
Mae'n gallu bod yn anodd canfod eich dewrder pan mae'n teimlo fel pe bai’r byd yn eich erbyn – ond mae gennych hawl i iechyd meddwl da, ac mae’r gyfraith yng Nghymru’n cefnogi hyn. Mae’r ystafell ddosbarth yn torri allan i chwerthin, dydi’r athro hyd yn oed ddim yn...
Pam mae’r gyfraith yn wahanol yng Nghymru?
Yn 1997, cynhaliwyd refferendwm yng Nghymru, pan ofynnwyd a ddylid cael Cynulliad yng Nghymru ai peidio. Pleidleisiodd mwy o bobl y dylid cael Cynulliad yng Nghymru o’i gymharu â’r rheini bleidleisiodd na ddylid cael Cynulliad. Crëwyd Cynulliad Cenedlaethol Cymru (y...
Cyfrwch fi Mewn! Gofalwyr Ifanc
Mae’r diwrnod ysgol drosodd ac mae eich ffrindiau i gyd yn trafod beth i’w wneud am weddill y diwrnod. Allwch chi ddim mynd gyda nhw. Fel Gofalwyr Ifanc eraill, rhaid i chi feddwl am bethau eraill. Tra bo’ch ffrindiau’n rhydd i fynd allan i chwarae, byddwch chi’n...
Chwalu’r Rhwystrau rhag mynediad yn y gymuned
Dydi mynediad yn y gymuned ddim yn syml bob tro ... Dychmygwch hyn: Rydych chi wedi penderfynu eich bod chi eisiau gweld rhai o’ch ffrindiau, rydych chi wedi gweithio allan beth i’w wneud, ble rydych chi am gwrdd â nhw, a sut rydych chi'n mynd i gyrraedd. Rydych chi'n...
Cerdded i’r Ysgol yng Nghymru
Mis Hydref yw Mis Cerdded i’r Ysgol, digwyddiad byd-eang i ddathlu buddion cerdded i’r ysgol a chael gwybod beth yw’r rhwystrau sydd yn atal mwy o blant rhag cerdded i’r ysgol. Yn y blog hwn, rydym yn edrych ar y gyfraith ynglŷn â ‘cherdded i’r ysgol’ a gweld a oes...
Beth sy’n newydd ynghylch gwisg ysgol yng Nghymru?
Bu gwisg ysgol yn y newyddion yng Nghymru’n ddiweddar. Mae Llywodraeth Cymru wedi cyflwyno canllaw newydd i ysgolion sy’n bwriadu cyflwyno gwisg ysgol, neu newid y wisg ysgol sydd ganddynt eisoes. Rhaid dilyn y canllawiau o 1 Medi 2019. Felly, beth yw’r newidiadau i...
Llygredd Aer a’r Hawl i Fywyd
Mae’n bleser mawr gennym gyhoeddi’r ‘blog gwadd’ hwn gan Lucie Boase, swyddog paragyfreithiol yn gweithio gyda Jocelyn Cockburn, partner yn Hodge Jones & Allen, sy’n cael ei chyfarwyddo gan Rosamund Kissi-Debrah, mam Ella Kissi-Debrah. Er i'r digwyddiadau trist...
Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015
“Fel cyndeidiau, gobeithio bydd ein disgynyddion yn falch ohonom” Cyflwynodd yr Athro Owen, Cyfarwyddwr Clinig y Gyfraith Abertawe ac Athro Astudiaethau Cyfreithiol, ddarlith yn ddiweddar ar Ddeddf Llesiant Cenedlaethau'r Dyfodol (Cymru) 2015 gan roi cipolwg diddorol...
Plant fel Ymchwilwyr – Ymunwch â’r rhwydwaith!
Mae Canolfan Gyfreithiol y Plant Cymru yn canolbwyntio ar roi gwybodaeth am y gyfraith yng Nghymru i blant a phobl ifanc sy’n byw yma. Rydyn ni wedi datblygu o’r gwaith sydd wedi cael ei wneud, ac sy’n parhau i gael ei wneud, gan yr Arsyllfa ar Hawliau Dynol Plant,...
Canllawiau statudol newydd ynglŷn â gwisg ysgol yng Nghymru
Waeth os ydych yn ei hoffi neu yn ei chasáu, os ydych chi’n mynd i'r ysgol yng Nghymru, mae’n debyg eich bod chi’n gwisgo gwisg ysgol. Yr oedd gwisg ysgol yn y newyddion gryn dipyn yr haf diwethaf yn ystod y cyfnod hir o dywydd poeth. Yr oedd rhai merched yn cwyno am...