Asesiadau o’r Effaith ar Hawliau Plant (AEHP)

Ein prif alwad am newid:

  • Defnydd effeithiol a gorfodol o Asesiadau o’r Effaith ar Hawliau Plant gan Lywodraeth Cymru

Gwybodaeth gefndirol a chyflwyniad i’n gwaith

Defnyddir asesiad o’r Effaith ar Hawliau Plant (AEHP) i archwilio bod polisi a deddfwriaeth yn cydymffurfio â hawliau plant ac fe’i argymhellir gan Bwyllgor CU ar Hawliau’r Plentyn.

Mae gofyniad dan Gynllun Plant Llywodraeth Cymru (sy’n nodi’r trefniadau er mwyn gweithredu Mesur Hawliau Plant a Phobl Ifanc (Cymru) 2011 i gynnal AEHP er mwyn dangos bod Gweinidogion Llywodraeth Cymru yn rhoi sylw dyladwy i CCUHP.  Mae Llywodraeth Cymru wedi cynnal dros 250 AEHP ers iddynt gael eu cyflwyno.  Credir mai hwn yw nifer uchaf yr AEHP a gynhaliwyd gan unrhyw lywodraeth ar draws y byd.

Fodd bynnag, gan nad oes gofyniad statudol i gynnal AEHP, mae hyn yn arwain at sefyllfa lle na fyddant wastad yn digwydd neu lle y byddant yn digwydd yn rhy hwyr yn ystod y broses i gael effaith.  Adroddwyd tystiolaeth o’r ffaith bod y defnydd o AEHP yn afreolaidd ac yn anghyson gan Athro Hoffman ac O’Neill yn 2018 ac unwaith eto gan Athro Hoffman yn 2020.

Mewn gwaith ymchwil a gynhaliwyd ar gyfer y Rhwydwaith Ewropeaidd Ombwdsmyn Plant (ENOC) gan Dr Croke ac Athro Hoffman am Fesurau Brys Covid 19 a’u heffaith ar hawliau plant, adroddwyd mai dim ond lleiafrif o awdurdodaethau yng ngwaith ymchwil ENOC oedd wedi cynnal AEHP ynghylch y broses o wneud penderfyniadau wrth ddatblygu Mesurau Brys.  Cynhaliwyd AEHP yng Nghymru, ond dim ond yn ddiweddarach yn ystod y pandemig, ac ni chawsant eu cynnal mewn ffordd gyson.

Fel Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg y Senedd, a nifer o sefydliadau yn y sector plant yng Nghymru, rydym wedi bod yn galw am AEHP o gyllideb Llywodraeth Cymru.  Diben hyn yw er mwyn sicrhau y gallwn ddeall a sicrhau bod Llywodraeth Cymru yn atebol, trwy ddangos eu bod yn gwario ‘uchafswm yr adnoddau sydd ar gael’ i gyflawni hawliau plant yng Nghymru (Erthygl 4 CCUHP).  Fodd bynnag, gwrthodwyd yr alwad am AEHP o gyllideb Llywodraeth Cymru.

Gwelwyd enghraifft o Lywodraeth Cymru yn methu cynnal AEHP ym mis Mehefin 2023, pan na chynhaliodd Llywodraeth Cymru AEHP am y penderfyniad i derfynu prydau ysgol am ddim yn ystod y gwyliau.  Cefnogom Public Law Project gyda’r her gyfreithiol lwyddiannus a arweiniodd at yr Uchel Lys yn datgan bod penderfyniad Llywodraeth Cymru yn anghyfreithlon.  Am ragor o wybodaeth am yr achos hwn, trowch at y blogiau gwych hyn gan Dr Croke ac Athro Hoffman.

Mae Dr Croke gyda’i phartneriaid yn y Grŵp Ymgyfreitha Strategol yn monitro’r defnydd o AEHP gan Lywodraeth Cymru, gan ystyried cyfleoedd i wneud heriau cyfreithiol pellach.

BLOG

Rhoi terfyn ar brydau ysgol am ddim yn ystod y gwyliau yng Nghymru:  Perthnasedd hawliau plant

BLOG

Her prydau ysgol am ddim yng Nghymru:  A oes gobaith?

BLOG

Gweithredu CCUHP yng Nghymru:  Strwythurau a Mecanweithiau Effeithiol ar gyfer Plant

BLOG

Myfyrdodau am gyfranogiad plant wrth wneud penderfyniadau yn ystod y pandemig.  

BLOG

Mae ymatebion llywodraeth i Covid-19 wedi cael effaith negyddol ar hawliau plant ledled Ewrop.

YMATEB I YMGYNGHORIAD

Pwyllgor Cyllid y Senedd:  Diffyg asesiadau o’r effaith ar hawliau plant ar gyllideb Llywodraeth Cymru a phwysigrwydd ehangach cyllidebu ar gyfer hawliau plant.

YMATEB I YMGYNGHORIAD

Cyflwyniad i Bwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg y Senedd ar flaenoriaethau’r 6ed Senedd.

YMCHWIL AC ADRODDIADAU

Mapio Effaith Mesurau Brys a Gyflwynwyd er mwyn ymateb i Bandemig Covid-19 ar Hawliau Plant mewn Aelod-wladwriaethau ENOC