Rydych yn cael
Ar yr amod nad ydych yn rhwystro pobl eraill rhag mwynhau eu hawliau.
Cewch groesi’r ffordd ar eich pen eich hun pan fyddwch yn ddigon hen i ddeall sut i groesi’r ffordd yn ddiogel. Fe ddylai eich rhieni neu’r bobl sydd â chyfrifoldeb rhiant amdanoch eich helpu i ddysgu sut i groesi’r ffordd yn ddiogel.
Os ydych yn ddigon hen i’ch cadw’ch hun yn ddiogel.
Cewch feicio ar y ffordd pan fyddwch yn teimlo’n hyderus ac yn gallu dilyn Rheolau’r Ffordd Fawr. Mae’n rhaid i chi wneud yn siŵr bod eich beic mewn cyflwr da ac na fydd yn beryglus pan fyddwch yn mynd arno.
Chewch chi ddim beicio ar y palmant – mae hynny’n anghyfreithlon i bobl o bob oed, ond os ydych chi o dan 10, fydd dim modd i chi fod â chyfrifoldeb troseddol. Dyw hynny ddim yn golygu na fyddwch mewn trafferth, ond bydd yn wahanol i’r hyn a fyddai’n digwydd i rywun 10 oed neu hŷn.
Cewch yrru moped pan fyddwch yn 16 os oes gennych drwydded dros dro ac os ydych wedi cwblhau Hyfforddiant Sylfaenol Gorfodol (CBT) cyn i chi ei yrru ar y ffordd.
Pan fyddwch yn 17 cewch ddysgu gyrru car. Mae’n rhaid bod gennych drwydded dros dro a’ch bod wedi pasio prawf theori gyrru cyn cymryd eich prawf gyrru.
Dydych chi ddim yn cael
Chewch chi ddim prynu alcohol tan eich bod yn 18.
Er eich bod yn cael yfed alcohol gartref, chewch chi ddim yfed mewn man cyhoeddus fel parc, tan eich bod yn 18 (a chewch chi ddim ond yfed mewn mannau cyhoeddus pan fyddwch yn 18 os nad oes rheolau lleol neu is-ddeddfau i atal hynny).
Os bydd yr heddlu’n eich dal yn yfed mewn man cyhoeddus fe allech gael dirwy neu hyd yn oed gael eich arestio.
Os cewch eich dal gydag alcohol mewn man cyhoeddus a chithau o dan 18, bydd yr heddlu’n cael mynd ag ef oddi arnoch. Os bydd hynny’n digwydd 3 gwaith, fe allech gael eich arestio a chael cofnod troseddol.
Chewch chi ddim ond cario cyllell os oes gennych reswm da – er enghraifft, os oes angen y gyllell arnoch i wneud eich gwaith a’ch bod ar y ffordd i’r gwaith pan fyddwch yn cario’r gyllell. Chewch chi ddim cario cyllell i’ch amddiffyn eich hun – dyw hynny ddim yn rheswm da dros gario cyllell. Mae’n rhaid i chi fod yn 18 i gael dryll ac mae angen tystysgrif arfau tanio arnoch, ac mae arfau eraill sydd wedi’u gwahardd nad ydych yn cael eu cario pan fyddwch allan ar hyd y lle.
Chewch chi ddim ysmygu mewn man cyhoeddus caeedig. Yng Nghymru, mae ‘gwaharddiad gwirfoddol’ ar ysmygu mewn meysydd chwarae i blant ac ar nifer fach o draethau hefyd. Mae Pwyllgor y Cenhedloedd Unedig ar Hawliau’r Plentyn wedi argymell y dylid gwahardd ysmygu ger mannau chwarae, yn sgil ymchwil a gyflwynwyd gan blant o dan 11 yng Nghymru.
Chewch chi ddim cynnau na thaflu tân gwyllt yn y stryd nac mewn man cyhoeddus.
Dyma’r pegwn arall i’ch hawl i gwrdd â’ch ffrindiau a threulio amser gyda nhw. Chewch chi ddim ond gwneud hyn os nad ydych yn ymddwyn mewn ffordd sy’n gwneud pobl eraill yn anhapus ac yn eu rhwystro rhag arfer eu hawliau. Os ydych yn ymddwyn yn wrthgymdeithasol, mae gan yr heddlu hawl i ddweud wrthych am adael lle bynnag rydych chi – ac weithiau fe fyddant yn mynd â chi adref.