In Wales, the law is sometimes different than the laws in the rest of the UK.
This is because the UK Government has given power to the Senedd (and to the Scottish Parliament and the Northern Ireland Assembly) to make some of its own laws. The law is different in lots of the areas that affect children and young people, including education, health and social care.
It is also different because the Welsh Government recognises the United Nations Convention on the Rights of the Child (UNCRC).
The Children’s Legal Centre Wales has created an infographic that highlights some areas of law that are different in Wales that are relevant to young people.
We are asking schools to get involved in helping us share this resource by taking part in our ‘Expressive Art’ competition.
Article 13: I have the right to get information and share my views.
The child shall have the right to freedom of expression; this right shall include freedom to seek, receive and impart information and ideas of all kinds, regardless of frontiers, either orally, in writing or in print, in the form of art, or through any other media of the child’s choice
World Book Day
March 6th brings us World Book Day. This year, the Reading My Rights blog project has focused on writing blogs based on texts that are included in the English Literature GSCE syllabus.
The aim is to develop young people’s legal education through analysing the texts and making links to law and Children’s Rights. Text that have been covered so far include;
Never Let Me Go
We are continuously building this library of blogs, so keep checking in for new additions. These blogs can be used as a starting point for class discussions or looking at alternative viewpoints. They will also help enhance the teaching of Human Rights, which is a Cross Cutting Theme in The Curriculum for Wales.
We would love to hear your pupil’s views or how you are using the blogs.
Please leave a comment at the end of the blog with your thoughts.
Article 42: Everyone should know about children’s rights.
States Parties undertake to make the principles and provisions of the Convention widely known, by appropriate and active means, to adults and children alike.
Safer Internet Day
Sexting is an issue that can affect young people, and many are unaware of the laws around sending and receiving nude or semi-nude images. The Children’s Legal Centre Wales are working to create a resource bank for education professionals, as well as information aimed at young people, informing them of their legal rights.
Information for education professionals such a School Governors is available on HWB.
Article 16: I have the right to keep some things private.
No child shall be subjected to arbitrary or unlawful interference with his or her privacy, family, home or correspondence, nor to unlawful attacks on his or her honour and reputation.
The child has the right to the protection of the law against such interference or attacks.
Legal Education Resource Development
This year we will carry out a pilot project with three secondary schools in Swansea where we will be trialing a bank of resources based on issues that affect children and young people. The issues were identified during the initial pilot project in 2024, and will cover;
Knife Crime
Sexting/ Sexploitation
Vaping and Addictive Substances
Mental Health
Cost of Living (Benefits, Free School Meals, Universal Uniform Grant)
Relationships (Family and Personal)
Identity
Environment and Pollution
Contact with the Police
Our resource banks will be published on our website later this year.
Article 40: I have the right to be treated as a child if I break the law
States Parties recognize the right of every child alleged as, accused of, or recognized as having infringed the penal law to be treated in a manner consistent with the promotion of the child’s sense of dignity and worth, which reinforces the child’s respect for the human rights and fundamental freedoms of others and which takes into account the child’s age and the desirability of promoting the child’s reintegration and the child’s assuming a constructive role in society
Children’s Mental Health Week
Children’s Mental Health Week 2025 will take place from 3rd to the 9th of February 2025. According to Mind Cymru, Wales is facing a mental health emergency. Waiting lists are far too long and our mental health system is failing those most in need.
Article 24: I have the right to be as healthy as possible.
States Parties recognize the right of the child to the enjoyment of the highest attainable standard of health and to facilities for the treatment of illness and rehabilitation of health. States Parties shall strive to ensure that no child is deprived of his or her right of access to such health care services
The NODI guide was created by Civitas Chambers and is a no-nonsense guide for parents and practitioners to help support them understanding the legislation.
Article 23: If I am disabled, I have the right to special care and education.
States Parties recognize that a mentally or physically disabled child should enjoy a full and decent life, in conditions which ensure dignity, promote self-reliance and facilitate the child’s active participation in the community.
States Parties recognize the right of the disabled child to special care and shall encourage and ensure the extension, subject to available resources, to the eligible child and those responsible for his or her care, of assistance for which application is made and which is appropriate to the child’s condition and to the circumstances of the parents or others caring for the child
We hope you have found this information useful, and we would welcome any information on upcoming events or resources that we can share with schools. For more information on the law in Wales and how this affects young people please visit the Children’s Legal Centre Wales.
If you would like to read previous Newsletters please click here
Ar adegau mae’r gyfraith yng Nghymru yn gallu bod yn wahanol i’r deddfau yng ngweddill y DU.
Y rheswm am hyn yw bod Llywodraeth y DU wedi rhoi pŵer i Senedd Cymru (a Senedd yr Alban a Chynulliad Gogledd Iwerddon) i lunio rhai o’i deddfau ei hun. Mae’r gyfraith yn wahanol mewn llawer o’r meysydd sy’n effeithio ar blant a phobl ifanc, gan gynnwys addysg, iechyd a gofal cymdeithasol.
Mae hefyd yn wahanol oherwydd bod Llywodraeth Cymru yn cydnabod Confensiwn y Cenhedloedd Unedig ar Hawliau’r Plentyn (CCUHP).
Mae Canolfan Gyfreithiol y Plant Cymru wedi creu ffeithlun sy’n amlygu rhai o feysydd y gyfraith sy’n wahanol yng Nghymru ac sy’n berthnasol i bobl ifanc.
Rydym yn gofyn i ysgolion ein
Erthygl 13: Mae gen i’r hawl i gael gwybodaeth ac i rannu fy marn.
Bydd gan y plentyn yr hawl i ryddid mynegiant; bydd yr hawl hon yn cynnwys y rhyddid i chwilio am wybodaeth a syniadau o bob math, eu derbyn a'u rhannu, ni waeth beth yw'r ffiniau, naill ai ar lafar, yn ysgrifenedig neu mewn print, ar ffurf celf, neu drwy unrhyw gyfrwng arall mae'r plentyn yn ei ddewis.
Diwrnod y Llyfr
Mae hi’n Ddiwrnod y Llyfr ar Fawrth 6ed. Eleni, mae’r prosiect blog Darllen fy Hawliau wedi canolbwyntio ar ysgrifennu blogiau yn seiliedig ar lyfrau sydd wedi'u cynnwys ym maes llafur TGAU Llenyddiaeth Saesneg.
Y nod yw datblygu addysg gyfreithiol pobl ifanc drwy ddadansoddi’r testunau a chreu cysylltiadau â’r gyfraith a Hawliau Plant. Dyma rai o’r llyfrau sydd wedi cael sylw hyd yma;
Never Let Me Go
Rydym yn datblygu’r llyfrgell hon o flogiau yn barhaus, felly cadwch lygad am ychwanegiadau newydd. Gellir defnyddio’r blogiau hyn fel man cychwyn ar gyfer trafodaethau dosbarth neu ar gyfer edrych ar safbwyntiau gwahanol. Byddant hefyd yn helpu i wella dysgu Hawliau Dynol, sy’n Thema Drawsbynciol yn y Cwricwlwm i Gymru.
Byddem wrth ein bodd yn clywed barn eich disgyblion neu’n clywed sut rydych yn defnyddio’r blogiau. Gadewch sylw ar ddiwedd y blog.
Erthygl 42: Dylai pawb wybod am hawliau plant.
Drwy ddulliau priodol a gweithredol, mae Partïon yn ymrwymo i sicrhau bod egwyddorion a darpariaethau’r Confensiwn yn adnabyddus i oedolion a phlant fel ei gilydd.
Diwrnod Defnyddio’r Rhyngrwyd yn Fwy Diogel
Mae secstio yn fater sy’n gallu effeithio ar bobl ifanc, ac nid yw llawer yn gwybod am y cyfreithiau sy’n ymwneud ag anfon a derbyn delweddau noeth neu hanner noeth. Mae Canolfan Gyfreithiol y Plant Cymru yn gweithio i greu cronfa o adnoddau ar gyfer gweithwyr addysg proffesiynol, yn ogystal â gwybodaeth wedi’i hanelu at bobl ifanc, gan roi gwybod iddynt am eu hawliau cyfreithiol.
Mae gwybodaeth ar gyfer gweithwyr addysg proffesiynol, megis Llywodraethwyr Ysgol, ar gael ar HWB.
Erthygl 16: Mae gen i’r hawl i gadw rhai pethau’n breifat.
Rhaid i blentyn beidio â gorfod mynd drwy ymyrraeth fympwyol neu anghyfreithlon o'i breifatrwydd, ei deulu, ei gartref na'i ohebiaeth, nac i ymosodiadau anghyfreithlon ar ei anrhydedd a'i enw da.
Mae gan blentyn yr hawl i gael ei amddiffyn gan y gyfraith rhag ymyrraeth neu ymosodiadau o’r fath.
Datblygu Adnoddau Addysg Gyfreithiol
Eleni byddwn yn cynnal prosiect peilot gyda thair ysgol uwchradd yn Abertawe lle byddwn yn treialu cronfa o adnoddau yn seiliedig ar faterion sy’n effeithio ar blant a phobl ifanc. Nodwyd y materion yn ystod y prosiect peilot cychwynnol yn 2024, a byddant yn ymdrin â’r canlynol;
Troseddau Cyllyll
Secstio/Camfanteisio’n rhywiol
Fepio a Sylweddau Caethiwus
Iechyd Meddwl
Costau Byw (Budd-daliadau, Prydau Ysgol am Ddim, Grant Gwisg Ysgol Cyffredinol)
Perthnasoedd (Teuluol a Phersonol)
Hunaniaeth
Yr Amgylchedd a Llygredd
Cysylltiad â’r Heddlu
Bydd ein cronfeydd o adnoddau yn cael eu cyhoeddi ar ein gwefan yn nes ymlaen eleni.
Erthygl 17: Mae gen i’r hawl i gael gwybodaeth mewn llawer o ffyrdd, cyn belled â’i fod yn ddiogel.
Mae Partïon yn cydnabod swyddogaeth bwysig y cyfryngau torfol a bydd yn sicrhau bod y plentyn yn cael gafael ar wybodaeth a deunyddiau o amrywiaeth o ffynonellau cenedlaethol a rhyngwladol, yn enwedig y rheini sydd wedi'u hanelu at hyrwyddo ei lesiant cymdeithasol, ysbrydol a moesol, a'i iechyd corfforol a meddyliol.
Iechyd Meddwl
Cynhelir Wythnos Iechyd Meddwl Plant 2025 rhwng 3 a 9 Chwefror 2025. Yn ôl Mind Cymru, mae Cymru’n wynebu argyfwng iechyd meddwl. Mae’r rhestrau aros yn rhy hir o lawer ac nid yw ein system iechyd meddwl yn bodloni gofynion y rhai sydd fwyaf mewn angen.
Rhoi blaenoriaeth i fuddsoddiad mewn iechyd meddwl plant drwy gyfrwng gwasanaethau atal, gwasanaethau ymyrraeth gynnar a gwasanaethau argyfwng i blant.
Sicrhau fod yna Dull Gweithredu holistig i Hawliau Plant a ‘Dim drws Anghywir’ ar gyfer cymorth a gwasanaethau iechyd meddwl i blant.
Erthygl 6: Mae gen i hawl i fyw a thyfu fel person.
Mae Partïon yn cydnabod bod gan bob plentyn yr hawl gynhenid i fywyd.
Mae’n rhaid i Bartïon sicrhau, i’r graddau mwyaf posibl, bod y plentyn yn goroesi ac yn datblygu
Erthygl 24: Mae gen i’r hawl i fod mor iach â phosibl.
Mae Partïon yn cydnabod hawl y plentyn i fwynhau’r safon iechyd uchaf posib ac i gael mynediad at gyfleusterau i drin salwch ac adsefydlu iechyd. Bydd Partïon yn ymdrechu i sicrhau na chaiff unrhyw blentyn ei amddifadu o'i hawl i gael mynediad at wasanaethau gofal iechyd o'r fath
Erthygl 23: Os wyf yn anabl, mae gen i’r hawl i gael gofal ac addysg arbennig.
Mae Partïon yn cydnabod y dylai plentyn ag anabledd meddyliol neu gorfforol fwynhau bywyd llawn a boddhaol, mewn amodau sy’n sicrhau urddas, yn hybu hunanddibyniaeth ac yn hwyluso cyfranogiad gweithredol y plentyn yn y gymuned.
Mae Partïon yn cydnabod hawl y plentyn anabl i gael gofal arbennig ac, ar yr amod fod yr adnoddau ar gael, rhaid iddynt annog a sicrhau estyniad i’r plentyn cymwys a’r rhai sy’n gyfrifol am ei ofal, i’r cymorth y gwneir y cais ar ei gyfer ac sy’n briodol i gyflwr y plentyn ac i amgylchiadau’r rhieni neu’r bobl eraill sy’n gofalu am y plentyn
Gobeithio bod yr wybodaeth hon wedi bod yn ddefnyddiol i chi, a byddem yn croesawu unrhyw wybodaeth am ddigwyddiadau neu adnoddau sydd ar y gweill y gallwn eu rhannu ag ysgolion. Mae ein cylchlythyrau blaenorol ar gael yma: Hafan | Children's Legal Centre Wales (childrenslegalcentre.wales)
I gael rhagor o wybodaeth am y gyfraith yng Nghymru a sut mae hyn yn effeithio ar bobl ifanc, ewch i Ganolfan Gyfreithiol y Plant Cymru.
