- Mae gennych yr un hawliau wrth brynu rhywbeth â phawb arall yng Nghymru sydd wedi prynu rhywbeth neu wedi defnyddio gwasanaeth
- Dyw’r ‘hawliau defnyddiwr’ hyn ddim yn dod o dan Gonfensiwn y Cenhedloedd Unedig ar Hawliau’r Plentyn ond maen nhw’n dal i fod yn bwysig
- Gan amlaf, does dim ots ai mewn siop neu ar-lein y gwnaethoch chi brynu rhywbeth – mae gennych hawliau o hyd
Efallai eich bod yn meddwl nad oes gennych ‘hawliau’ o ran yr hyn rydych yn ei brynu yn y siopau. Nid ‘hawliau’ o dan Gonfensiwn y Cenhedloedd Unedig ar Hawliau’r Plentyn yw’r rhain, ond maen nhw’n rhan bwysig o sut y dylech gael eich trin. ‘Hawliau defnyddiwr’ yw eich hawliau wrth brynu pethau. Maen nhw yno i’ch diogelu os ydych yn prynu rhywbeth sydd â nam arno, neu hyd yn oed os penderfynwch nad ydych ei eisiau. Er bod modd i chi fel arfer ddychwelyd yr eitem, mae cyfyngiadau amser ar hynny.
Os ydych yn meddwl bod y peth rydych chi wedi’i brynu neu’r gwasanaeth rydych wedi talu amdano’n wahanol i’r hyn roeddech yn ei ddisgwyl, a hynny am reswm sy’n gysylltiedig â chi – oherwydd eich rhyw neu eich hil neu am fod gennych anabledd – mae’n bosib bod rhywun wedi gwahaniaethu yn eich erbyn. Mae hynny’n dod o dan Gonfensiwn y Cenhedloedd Unedig.
Os prynwch chi rhywbeth a phenderfynu wedyn nad ydych ei eisiau, gallwch ei ddychwelyd fel arfer os nad ydych wedi’i ddefnyddio. Os nad yw’r peth rydych chi wedi’i brynu wedi torri neu ei ddifrodi, ond eich bod wedi penderfynu nad ydych ei eisiau, bydd yn rhaid i chi edrych i weld beth yw polisi dychwelyd y siop lle prynoch chi’r eitem. Does dim raid i siopau dderbyn nwyddau yn ôl os nad ydynt wedi torri neu os nad oes rhyw nam arnynt, ond mae llawer o siopau yn gwneud hynny. Os oes gan siop bolisi dychwelyd, mae’n rhaid iddi eich trin chi yr un fath ag unrhyw un arall sydd eisiau dychwelyd rhywbeth. Os na fydd yn gwneud hynny, yn dibynnu ar y rheswm, gallai hynny gyfrif fel gwahaniaethu. Cewch wybod mwy am hyn yma.
Os prynwch chi rywbeth ar-lein neu dros y ffôn, neu drwy’r post, cewch ganslo eich archeb unrhyw bryd hyd at 14 diwrnod ar ôl i chi dderbyn y nwyddau. Wedi i chi ganslo’r archeb, mae’n rhaid i chi anfon y nwyddau’n ôl ymhen 14 diwrnod arall.
Os prynwch chi rywbeth sydd â nam arno, fe ddylech allu ei ddychwelyd. Os ewch chi â’r eitem yn ôl ymhen 30 diwrnod, fe gewch eich arian yn ôl. Ar ôl 30 diwrnod, fe gewch fynd â’r eitem yn ôl, ond efallai mai dim ond cynnig trwsio’r eitem neu gael un newydd yn ei le gewch chi, yn hytrach na chael eich arian yn ôl.
Os yw’r gwerthwr wedi ceisio trwsio’r eitem, neu wedi cynnig un arall yn ei le i chi, ac nad yw hyn yn gweithio i chi, gallwch gael eich arian yn ôl am hyd at 6 mis ar ôl i chi brynu’r eitem. Ar ôl 6 mis, mae’n rhaid i chi allu dangos bod nam ar yr eitem pan brwynwyd ef gyntaf. Mae hynny’n gallu bod yn anodd.
Os mai ar-lein y prynoch chi’r eitem, neu dros y ffôn neu drwy’r post, ac os nad yw’r eitem yn gweithio, cewch ei ddychwelyd a chael eich arian i gyd yn ôl yn union fel be byddech wedi’i brynu mewn siop.
Os cawsoch wasanaeth gwael ac os ydych yn meddwl eich bod wedi cael eich trin yn wahanol ac yn annheg oherwydd rhywbeth fel eich oedran, eich rhywedd neu eich hil neu grefydd, mae’n bosib bod rhywun wedi gwahaniaethu yn eich erbyn. Mae gwahaniaethu yn eich erbyn oherwydd eich oed neu ryw, eich cyfeiriadedd rhywiol, eich hil neu grefydd, anabledd, neu os ydych yn feichiog, yn ogystal ag ar sail a ydych yn briod ac oherwydd ailbennu rhywedd, yn erbyn y gyfraith (a’ch hawliau).
Os oes rhywun yn gwahaniaethu yn eich erbyn am un o’r rhesymau hyn, efallai y byddwch yn gallu dwyn achos cyfreithiol. Cewch wybod mwy am gael eich trin yn annheg yma.
Os ydych chi wedi prynu rhywbeth sy’n wahanol i’r hyn a gafodd ei hysbysebu, cewch gwyno i’r Awdurdod Safonau Hysbysebu (ASA) am yr hysbyseb. Cewch hefyd gwyno i’r ASA os ydych chi’n meddwl bod hysbyseb yn amhriodol (hyd yn oed os nad yw’n gysylltiedig â rhywbeth rydych chi eisiau ei wneud neu ei brynu). Cewch wybod mwy am yr ASA ar ei wefan.